Tối ưu hóa chi phí, tuân thủ pháp luật thuế là hai ưu tiên hàng đầu của bất kỳ doanh nghiệp nào. Một trong những công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp đạt được điều đó chính là thuế giá trị gia tăng (GTGT) được khấu trừ – một khái niệm không mới nhưng luôn gây ra nhiều nhầm lẫn nếu không được hiểu rõ.
Việc tính toán đúng, đầy đủ thuế GTGT đầu vào được khấu trừ không chỉ giúp doanh nghiệp giảm số thuế phải nộp, mà còn góp phần bảo vệ lợi ích tài chính, tránh rủi ro pháp lý. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn đang loay hoay với câu hỏi: "Làm sao để biết thuế nào được khấu trừ, khấu trừ như thế nào?"
Bài viết dưới đây sẽ đóng vai trò như một cẩm nang thực tiễn, giúp doanh nghiệp hiểu rõ từ khái niệm đến how to calculate VAT deductible chi tiết, cùng với các quy định cập nhật, ví dụ minh họa dễ hiểu.
1. Vì sao doanh nghiệp cần hiểu rõ cách tính thuế GTGT được khấu trừ?
Đối với các doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế, thuế GTGT là một khoản thuế trung lập – nghĩa là doanh nghiệp không phải chịu chi phí thực tế nếu thực hiện đúng quy trình. Thay vào đó, doanh nghiệp đóng vai trò như người thu hộ, nộp hộ thuế GTGT cho Nhà nước. Tuy nhiên, để đạt được sự trung lập này, doanh nghiệp phải đảm bảo tính đúng – tính đủ – tính hợp lệ khoản thuế đầu vào được khấu trừ.
Nếu không hiểu rõ cách tính thuế GTGT được khấu trừ, doanh nghiệp có thể gặp phải các vấn đề nghiêm trọng như:
- Bị loại trừ khấu trừ thuế đầu vào do thiếu điều kiện hợp lệ (hóa đơn, thanh toán…).
- Bị truy thu, xử phạt vi phạm hành chính thuế theo quy định tại Luật Quản lý thuế 38/2019/QH14.
- Thiệt hại tài chính lớn do không tận dụng được quyền khấu trừ hợp pháp.
- Khó khăn trong quyết toán thuế, kiểm toán nội bộ.
Đặc biệt trong thời kỳ chuyển đổi số, tích hợp hóa đơn điện tử toàn diện, việc kiểm soát thuế GTGT càng trở nên quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải chuẩn hóa quy trình kế toán, áp dụng phần mềm quản lý thuế chuyên biệt để hỗ trợ tính chính xác, minh bạch, giảm thiểu rủi ro.
2. Thuế GTGT được khấu trừ là gì? Các điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào
Định nghĩa theo quy định pháp luật
Theo Điều 14 Thông tư 219/2013/TT-BTC hướng dẫn thi hành Luật Thuế GTGT, thuế GTGT đầu vào được khấu trừ là số thuế GTGT ghi trên hóa đơn giá trị gia tăng khi doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT.
Nói cách khác, nếu doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ, đáp ứng đủ điều kiện hợp lệ, thì phần thuế GTGT đầu vào sẽ được khấu trừ khỏi thuế GTGT đầu ra khi kê khai, giúp giảm nghĩa vụ thuế thực tế phải nộp.
Ví dụ: Nếu doanh nghiệp có 500 triệu đồng tiền thuế GTGT đầu ra, 300 triệu đồng thuế GTGT đầu vào hợp lệ, thì doanh nghiệp chỉ phải nộp 200 triệu đồng thuế GTGT.
Bản chất kinh tế của thuế GTGT được khấu trừ
Thuế GTGT được thiết kế để người tiêu dùng cuối cùng mới là đối tượng chịu thuế thực sự. Doanh nghiệp chỉ là trung gian trong việc kê khai, thu, nộp thuế. Do đó, khấu trừ thuế GTGT đầu vào là cơ chế đảm bảo doanh nghiệp không bị đánh thuế hai lần, đồng thời đảm bảo tính liên tục trong chuỗi cung ứng.
Phân biệt khấu trừ thuế – hoàn thuế – nộp thuế
| Concept | Đặc điểm chính | Khi nào áp dụng |
| Khấu trừ thuế | Trừ trực tiếp thuế đầu vào khỏi thuế đầu ra | Mỗi kỳ kê khai thuế GTGT hàng tháng/quý |
| Hoàn thuế | Nhà nước trả lại phần thuế GTGT còn được khấu trừ | Khi số thuế GTGT đầu vào lớn hơn đầu ra |
| Nộp thuế | Nộp phần thuế sau khi trừ khấu trừ đầu vào | Khi thuế đầu ra > đầu vào |
Các điều kiện để áp dụng được cách tính thuế GTGT được khấu trừ đầu vào
Để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, doanh nghiệp bắt buộc phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 15 Thông tư 219/2013/TT-BTC, cụ thể như sau:
Có hóa đơn giá trị gia tăng hợp lệ
- Hóa đơn GTGT phải do bên bán là tổ chức, cá nhân nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ cung cấp.
- Hóa đơn điện tử cần có đầy đủ thông tin: mã số thuế, giá trị hàng hóa/dịch vụ, thuế suất GTGT, tổng số tiền thuế.
- Hóa đơn phải được lập đúng thời điểm, không sửa chữa tẩy xóa.
Lưu ý thực tế: Nhiều doanh nghiệp bị loại chi phí do sử dụng hóa đơn của các đơn vị bỏ trốn khỏi địa chỉ kinh doanh hoặc không hoạt động. Do đó, cần kiểm tra kỹ người bán trên cổng thông tin hóa đơn điện tử của Tổng cục Thuế.
Có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt (trường hợp ≥ 20 triệu đồng)
- Với các hóa đơn ≥ 20 triệu đồng (đã bao gồm thuế), doanh nghiệp phải thanh toán qua chuyển khoản ngân hàng.
- Chứng từ bao gồm: Ủy nhiệm chi hoặc sao kê ngân hàng có xác nhận thanh toán.
Doanh nghiệp KHÔNG được khấu trừ thuế GTGT đầu vào nếu:
- Thanh toán bằng tiền mặt.
- Giao dịch chuyển khoản không chứng minh được quan hệ thanh toán (ví dụ: không ghi rõ nội dung chuyển khoản theo hóa đơn).
Hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho hoạt động kinh doanh có phát sinh thuế đầu ra
- Thuế GTGT chỉ được khấu trừ nếu hàng hóa, dịch vụ mua vào phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT đầu ra.
- Nếu dùng cho hoạt động không chịu thuế hoặc miễn thuế → phải phân bổ hoặc không được khấu trừ.
Practical example:
- Mua văn phòng phẩm phục vụ bộ phận hành chính → được khấu trừ nếu DN hoạt động có thuế GTGT đầu ra.
- Mua tài sản dùng cho cho thuê không phát sinh thuế GTGT đầu ra → không được khấu trừ.
3. Cách tính thuế GTGT được khấu trừ: Công thức chi tiết
Bước 1. Công thức tính thuế GTGT phải nộp
Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Bước 2. Xác định thuế GTGT đầu ra
- Căn cứ vào hóa đơn bán hàng do doanh nghiệp xuất.
- Tính theo công thức: Thuế GTGT đầu ra = Giá tính thuế x Thuế suất GTGT (0%, 5%, 10%)
- Giá tính thuế là giá chưa bao gồm thuế GTGT.
For example: Doanh nghiệp A bán sản phẩm với giá chưa thuế 100.000.000 đồng, thuế suất GTGT 10%: Thuế GTGT đầu ra = 100.000.000 x 10% = 10.000.000 đồng
Bước 3. Xác định thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
- Tổng hợp các hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ hợp lệ trong kỳ.
- Loại trừ các khoản không đủ điều kiện khấu trừ (đã nêu ở phần III).
For example: Doanh nghiệp có các hóa đơn mua:
- Hóa đơn A: thuế GTGT 3.000.000 đồng
- Hóa đơn B: thuế GTGT 2.000.000 đồng
- Hóa đơn C: không đủ điều kiện (thanh toán tiền mặt) → loại trừ
→ Tổng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ = 3.000.000 + 2.000.000 = 5.000.000 đồng
Bước 4. Áp dụng công thức cách tính thuế GTGT được khấu trừ phải nộp
10.000.000 (thuế đầu ra) – 5.000.000 (thuế đầu vào được khấu trừ) = 5.000.000 đồng
Bước 5. Các trường hợp đặc biệt cần lưu ý khi thực hiện cách tính thuế GTGT được khấu trừ
- Hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho nhiều mục đích: Nếu vừa dùng cho hoạt động chịu thuế, không chịu thuế → phải phân bổ phần thuế đầu vào theo tỷ lệ doanh thu.
- Hàng biếu tặng, khuyến mãi: Vẫn phải kê khai thuế GTGT đầu ra (theo giá thị trường), nhưng không được khấu trừ đầu vào nếu không đáp ứng điều kiện.
- Hàng hóa nhập khẩu: Không khấu trừ ngay mà kê khai nộp thuế GTGT tại hải quan → sau đó mới được đưa vào khấu trừ kỳ kế tiếp nếu đủ điều kiện.
Việc hiểu rõ, vận dụng chính xác điều kiện và công thức tính thuế GTGT được khấu trừ sẽ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro lớn, tiết kiệm chi phí thuế, đảm bảo tuân thủ pháp luật. Phần tiếp theo sẽ đi sâu vào cách xác định thuế đầu vào – đầu ra, những trường hợp không được khấu trừ, quy trình hạch toán thuế GTGT, các sai sót doanh nghiệp cần tránh.
4. Hướng dẫn cách xác định thuế GTGT đầu ra - đầu vào
Để thực hiện đúng cách tính thuế GTGT được khấu trừ, doanh nghiệp phải xác định chính xác thuế đầu ra, đầu vào trong từng kỳ khai báo. Dưới đây là cách làm cụ thể:
Bước 1. Cách xác định thuế GTGT đầu ra
- Thuế đầu ra phát sinh khi doanh nghiệp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ chịu thuế.
- Áp dụng công thức: Thuế GTGT đầu ra = Giá chưa thuế x Thuế suất GTGT
- Thuế suất phổ biến: 0%, 5%, 10% tùy ngành nghề.
- Doanh nghiệp xuất hóa đơn phải ghi rõ giá bán, thuế suất tương ứng.
For example:
- Giá bán chưa thuế: 200 triệu đồng
- Thuế suất: 10% → Thuế đầu ra = 200.000.000 x 10% = 20.000.000 đồng
Bước 2. Cách xác định thuế GTGT đầu vào
- Là số thuế ghi trên hóa đơn đầu vào khi doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ dùng cho SXKD có thuế GTGT đầu ra.
- Phải kiểm tra tính hợp lệ của hóa đơn, chứng từ thanh toán.
Note:
- Các chi phí như: chi phí tiếp khách, khuyến mãi, quà biếu… phải xem xét kỹ mục đích sử dụng.
- Các hóa đơn không hợp lệ, không thanh toán qua ngân hàng sẽ không được khấu trừ.
Bước 3. Phân bổ thuế GTGT đầu vào trong hoạt động hỗn hợp
- Khi doanh nghiệp vừa kinh doanh hàng hóa chịu thuế, vừa không chịu thuế → phải phân bổ thuế đầu vào.
- Phân bổ theo tỷ lệ doanh thu chịu thuế trên tổng doanh thu.
Công thức phân bổ: Thuế GTGT được khấu trừ = Tổng thuế GTGT đầu vào x (Doanh thu chịu thuế / Tổng doanh thu)
5. Các trường hợp không được thực hiện cách tính thuế GTGT được khấu trừ đầu vào
Dù có hóa đơn, chứng từ, không phải khoản thuế đầu vào nào cũng được khấu trừ. Doanh nghiệp cần lưu ý các trường hợp bị loại trừ dưới đây:
Hàng hóa không phục vụ SXKD hàng chịu thuế GTGT
- Hàng mua về phục vụ cho hoạt động không chịu thuế → không được khấu trừ.
- Ví dụ: Hàng hóa dùng cho dự án miễn thuế, hoạt động giáo dục miễn thuế…
Không có chứng từ thanh toán qua ngân hàng
- Với hóa đơn ≥ 20 triệu đồng mà thanh toán bằng tiền mặt → bị loại khỏi khấu trừ.
- Thanh toán phải đúng đối tượng, đúng tài khoản, có nội dung rõ ràng.
Hóa đơn không hợp lệ
- Hóa đơn bị sai thông tin, tẩy xóa, người bán không hoạt động… sẽ bị loại bỏ.
- Một số đơn vị mua hóa đơn “ảo” sẽ bị truy thu thuế, xử phạt nặng.
Một số chi phí đặc thù bị giới hạn khấu trừ
- Xe ô tô chở người ≤ 9 chỗ: chỉ khấu trừ thuế GTGT nếu dùng cho kinh doanh vận tải, du lịch, cho thuê.
- Chi phí tiếp khách, khuyến mãi: phải chứng minh được phục vụ SXKD có thuế đầu ra.
Lưu ý cập nhật mới: Theo Công văn 5116/TCT-CS ngày 14/12/2023 của Tổng cục Thuế, việc khấu trừ thuế GTGT đầu vào càng bị siết chặt, yêu cầu doanh nghiệp cần sử dụng hệ thống hóa đơn điện tử chuẩn, kiểm tra định kỳ, minh bạch chứng từ.
6. Quy trình kiểm tra, hạch toán thuế GTGT được khấu trừ trong doanh nghiệp
Để đảm bảo cách tính thuế GTGT được khấu trừ đúng, đủ, kịp thời, doanh nghiệp cần xây dựng quy trình kiểm soát thuế đầu vào rõ ràng:
Bước 1. Rà soát, lưu trữ hóa đơn hợp lệ
- Sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử có chức năng tra cứu hóa đơn tự động.
- Kiểm tra mã số thuế người bán, nội dung hàng hóa, điều kiện thanh toán.
Bước 2. Hạch toán đúng tài khoản kế toán
- Thuế GTGT đầu vào được ghi nhận vào tài khoản:
- TK 1331: Thuế GTGT được khấu trừ của hàng hóa, dịch vụ.
- TK 1332: Thuế GTGT được khấu trừ của tài sản cố định.
- Cuối kỳ, đối chiếu TK 133 với TK 3331 (thuế GTGT phải nộp) để lập tờ khai.
Bước 3. Ứng dụng phần mềm kế toán hỗ trợ cách tính thuế GTGT được khấu trừ
- Tích hợp phần mềm kế toán (ví dụ: AccNet Cloud, MISA…) để tự động kiểm tra, phân bổ, cập nhật hóa đơn đầu vào.
- Giảm thiểu rủi ro sai sót thủ công, giúp kế toán kê khai chính xác theo kỳ.
ACCNET CLOUD – PHẦN MỀM KẾ TOÁN ONLINE CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Hàng nghìn doanh nghiệp SME đã tiết kiệm 200–500 triệu mỗi năm nhờ chuẩn hóa công tác kế toán với AccNet Cloud 👉 Vẫn dùng Excel là chấp nhận sai số và trễ hạn >>> Chuyển qua AccNet Cloud – gọn, chuẩn, không trễ deadline.
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN VÀ DEMO NGAY HÔM NAY
7. Các sai sót thường gặp và biện pháp phòng tránh khi khấu trừ thuế GTGT
Sai sót phổ biến khi thực hiện cách tính thuế GTGT được khấu trừ:
- Không kiểm tra người bán → hóa đơn không hợp lệ.
- Thanh toán bằng tiền mặt > 20 triệu.
- Không kê khai đúng kỳ → bị bỏ sót khấu trừ.
- Kê khai sai mục đích sử dụng hóa đơn đầu vào.
Biện pháp phòng tránh:
- Thiết lập quy trình kiểm tra nội bộ: kế toán – mua hàng – thủ quỹ – ngân hàng.
- Áp dụng phần mềm quản lý hóa đơn – kế toán liên thông.
- Tập huấn định kỳ cho nhân sự kế toán, đặc biệt về quy định mới.
8. Thông tin cập nhật mới nhất về chính sách thuế GTGT được khấu trừ (2024–2025)
- Nghị định 44/2023/NĐ-CP: Tăng cường kiểm soát hóa đơn, thanh toán qua ngân hàng.
- Chính sách miễn giảm thuế tạm thời cho một số lĩnh vực bị ảnh hưởng sau dịch COVID.
- Tăng cường ứng dụng eTax Mobile, iTaxViewer, e-Invoice lookup giúp doanh nghiệp dễ kiểm tra điều kiện khấu trừ.
Xu hướng 2025:
- Tất cả doanh nghiệp phải kê khai điện tử, đối chiếu hóa đơn điện tử để được khấu trừ.
- Những doanh nghiệp áp dụng giải pháp kế toán điện tử – eTax đồng bộ – tích hợp e-Invoice sẽ có lợi thế rõ rệt trong xử lý thuế GTGT.
Hiểu và vận dụng đúng how to calculate VAT deductible là một kỹ năng sống còn trong vận hành tài chính doanh nghiệp. Để tránh mất mát quyền lợi, vi phạm quy định, doanh nghiệp cần:
- Chuẩn hóa quy trình kiểm soát hóa đơn, thanh toán, hạch toán.
- Trang bị phần mềm kế toán có chức năng tự động hóa khấu trừ thuế GTGT.
- Liên tục cập nhật chính sách, đào tạo nội bộ.
Trải nghiệm phần mềm kế toán AccNet Cloud – Giải pháp kế toán tích hợp hóa đơn điện tử, hỗ trợ khấu trừ thuế GTGT chính xác – giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, tối ưu tài chính.
CONTACT INFORMATION:
- ACCOUNTING SOLUTIONS COMPREHENSIVE ACCNET
- 🏢 Head office: 23 Nguyen Thi huynh, Ward 8, Phu Nhuan District, ho chi minh CITY.CITY
- ☎️ Hotline: 0901 555 063
- 📧 Email: accnet@lacviet.com.vn
- 🌐 Website: https://accnet.vn/
Theme: