Mỗi cuối năm tài chính, doanh nghiệp bước vào giai đoạn “chốt sổ” quan trọng nhất – lập báo cáo thuế cuối năm. Đây không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, mà còn là cơ sở để doanh nghiệp tự đánh giá hiệu quả vận hành, tính toán đúng – đủ nghĩa vụ thuế, đồng thời tối ưu chi phí hợp pháp.
Nhiều doanh nghiệp đang triển khai giải pháp kế toán, việc làm đúng, đủ báo cáo thuế cuối năm lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Bởi nếu không hạch toán đúng giá trị tài sản, khấu hao hay chi phí đầu tư, doanh nghiệp sẽ dễ bị sai số, dẫn đến truy thu thuế, bị phạt hành chính hoặc mất cơ hội được ưu đãi thuế.
Bài viết này sẽ giúp doanh nghiệp nắm rõ từng bước trong quy trình hướng dẫn how to make tax reporting cuối năm, từ kiểm tra số liệu đến nộp hồ sơ – theo chuẩn quy định mới nhất của cơ quan thuế năm 2024. Đồng thời, phân tích sâu mối liên hệ giữa kế toán tài sản, nghĩa vụ thuế để doanh nghiệp không mắc sai lầm, chủ động kiểm soát tài chính.
1. Vì sao doanh nghiệp cần nắm rõ quy trình hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm?
Báo cáo thuế cuối năm không chỉ là nghĩa vụ pháp lý
Theo Luật Quản lý thuế, mọi doanh nghiệp đều có nghĩa vụ nộp báo cáo thuế cuối năm để xác định số thuế phải nộp hoặc được hoàn. Việc nộp sai, thiếu, trễ hạn có thể dẫn đến:
- Phạt hành chính từ 5 triệu – 25 triệu đồng tùy mức độ vi phạm (theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP).
- Bị truy thu thuế, tính lãi phạt cho phần thuế chưa nộp.
- Rủi ro thanh tra thuế làm gián đoạn hoạt động sản xuất – kinh doanh.
Báo cáo thuế cuối năm liên quan chặt chẽ đến kế toán tài sản
Doanh nghiệp có đầu tư tài sản cố định (máy móc, xe cộ, phần mềm…) cần đảm bảo:
- Ghi nhận tài sản đúng quy định: xác định đúng giá trị ban đầu, thời gian khấu hao hợp lệ.
- Tính khấu hao đúng phương pháp để được tính vào chi phí hợp lý khi quyết toán thuế TNDN.
- Phân bổ chi phí đầu tư theo thời gian, tránh ghi nhận sai làm ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế.
→ Nếu doanh nghiệp không kiểm soát tốt số liệu kế toán tài sản, báo cáo thuế cuối năm dễ gặp sai sót nghiêm trọng, làm mất cân đối chi phí.
2. Báo cáo thuế cuối năm là gì? Doanh nghiệp phải nộp những loại nào?
Concept
Báo cáo thuế cuối năm là bộ hồ sơ tổng hợp nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp trong cả năm tài chính, bao gồm việc quyết toán các sắc thuế như:
- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
- Tình hình sử dụng hóa đơn (nếu có).
- Đi kèm là bộ báo cáo tài chính (BCTC) đã kiểm tra, đối chiếu với hệ thống sổ sách kế toán.
Các loại báo cáo doanh nghiệp cần nộp cuối năm
Tờ khai quyết toán thuế TNDN (Mẫu 03/TNDN)
- Tổng hợp doanh thu, chi phí, lợi nhuận, chi phí khấu hao, lỗ được chuyển lùi, ưu đãi thuế.
- Lưu ý: cần loại trừ chi phí không hợp lệ (chi vượt mức, chi không có hóa đơn…).
Tờ khai quyết toán thuế TNCN (Mẫu 05/QTT-TNCN)
- Tổng hợp thu nhập của người lao động, số tiền đã khấu trừ, số thuế phải nộp.
- Doanh nghiệp cần đối chiếu bảng lương, hợp đồng lao động, tờ khai tháng/quý.
Báo cáo tài chính năm
- Gồm các biểu mẫu: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh BCTC.
- Là tài liệu bắt buộc gửi kèm theo hồ sơ thuế.
Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn (nếu có)
- Nếu doanh nghiệp vẫn còn sử dụng hóa đơn giấy hoặc hóa đơn tự in, cần báo cáo việc phát hành, sử dụng, hủy, xóa bỏ hóa đơn.
3. Hướng dẫn chi tiết cách làm báo cáo thuế cuối năm theo từng bước
Hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm không chỉ đơn thuần là điền số liệu vào tờ khai mà là quy trình tổng hợp – đối chiếu – phân tích – nộp hồ sơ. Với doanh nghiệp có hoạt động đầu tư tài sản, các bước này càng đòi hỏi sự chuẩn xác, đồng bộ.
Bước 1: Đối chiếu, kiểm tra số liệu kế toán
Trước khi lập bất kỳ báo cáo thuế nào, doanh nghiệp cần kiểm tra toàn bộ số liệu kế toán:
- Doanh thu – chi phí – lợi nhuận: có trùng khớp với hóa đơn, phiếu thu/chi, sao kê ngân hàng không?
- Khấu hao tài sản cố định: đã được hạch toán đúng thời gian, đúng phương pháp (theo Thông tư 45/2013/TT-BTC)?
- Chi phí hợp lý hợp lệ: có đầy đủ hóa đơn chứng từ? Có vượt khống định mức cho phép theo quy định thuế?
- Công nợ phải thu/phải trả, tồn kho: cần đối chiếu với các bảng phụ lục chi tiết (sổ phụ ngân hàng, sổ quỹ, sổ công nợ).
Lưu ý: Các số liệu khấu hao từ phần mềm kế toán nên được chuyển tiếp sang báo cáo tài chính – thuế để đảm bảo đồng bộ.
Bước 2: Lập báo cáo tài chính đầy đủ theo hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm
Trước khi lập tờ khai thuế, doanh nghiệp cần lập bộ báo cáo tài chính cuối năm bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán: phản ánh tổng tài sản – nguồn vốn tại thời điểm cuối năm.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: thể hiện doanh thu, chi phí, lợi nhuận.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: giúp xác định dòng tiền thực vào – ra.
- Thuyết minh báo cáo tài chính: giải thích chi tiết số liệu quan trọng như: chi phí khấu hao tài sản, các khoản phải thu dài hạn, công cụ dụng cụ phân bổ…
Các số liệu này sẽ là cơ sở cho tờ khai quyết toán thuế TNDN, TNCN.
Bước 3: Lập tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Mẫu: 03/TNDN theo Thông tư 80/2021/TT-BTC
Nội dung chính:
- Doanh thu tính thuế: không bao gồm khoản được miễn thuế.
- Chi phí được trừ: phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ; không vượt mức quy định.
- Khấu hao tài sản cố định: chỉ được tính nếu tài sản đủ điều kiện ghi nhận, khấu hao đúng phương pháp.
- Ưu đãi thuế TNDN (nếu có): áp dụng theo ngành nghề, khu vực, đầu tư công nghệ cao…
- Lỗ lũy kế: nếu có, cần ghi rõ số lỗ được chuyển lùi theo quy định.
Sai sót thường gặp: Không loại trừ chi phí không hợp lý → dẫn đến số thuế TNDN bị điều chỉnh tăng.
Bước 4: Lập tờ khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
Mẫu: 05/QTT-TNCN
Các bước thực hiện:
- Tổng hợp toàn bộ thu nhập chịu thuế của người lao động trong năm (từ bảng lương, phụ cấp…).
- Xác định phần đã khấu trừ trong năm → đối chiếu với số thuế phải nộp.
- Đối tượng có ủy quyền quyết toán, không ủy quyền cần được tách riêng.
- Trường hợp cá nhân có thu nhập cao, nhiều nguồn → hướng dẫn khai trực tiếp hoặc nộp qua tổ chức chi trả.
Lưu ý: Một số doanh nghiệp quên cập nhật thu nhập vãng lai hoặc chi ngoài lương → dẫn đến thiếu quyết toán.
Bước 5: Nộp hồ sơ thuế điện tử đúng hạn
- Thời hạn: Chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính (thường là ngày 31/3).
- Hình thức nộp: Qua cổng thuế điện tử (https://thuedientu.gdt.gov.vn/), cần có chữ ký số hợp lệ.
- Tài liệu cần đính kèm:
- Tờ khai quyết toán TNDN, TNCN.
- Báo cáo tài chính năm.
- Phụ lục về tài sản cố định, công cụ dụng cụ (nếu cơ quan thuế yêu cầu).
→ Sau khi nộp, doanh nghiệp nên lưu lại biên nhận điện tử, toàn bộ hồ sơ nộp trong ít nhất 10 năm.
4. Những điểm cần lưu ý khi thực hiện hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm
Việc làm đúng tờ khai là chưa đủ nếu doanh nghiệp không chú ý đến các yếu tố thường gây truy thu hoặc loại trừ chi phí. Đặc biệt là khi liên quan đến tài sản cố định.
Tài sản cố định - chi phí khấu hao
- Tài sản không đủ tiêu chuẩn (theo Thông tư 45): không được ghi nhận là TSCĐ → khấu hao không hợp lệ.
- Khấu hao vượt mức quy định: ví dụ doanh nghiệp tự ý điều chỉnh thời gian khấu hao nhanh hơn khung quy định → chi phí không được tính vào chi phí thuế.
- Không đăng ký khấu hao ban đầu với cơ quan thuế hoặc không có biên bản nghiệm thu, bàn giao → không đủ điều kiện hợp lệ.
Khuyến nghị: Nên dùng phần mềm kế toán để tự động tính khấu hao đúng quy định, xuất phụ lục chi tiết.
Các khoản chi không được tính vào chi phí hợp lý khi làm báo cáo thuế cuối năm
- Chi không có hóa đơn, chứng từ: như chi ngoài sổ, thanh toán bằng tiền mặt >20 triệu.
- Chi tiếp khách – quảng cáo – khuyến mại vượt trần: 15% tổng chi phí hợp lý.
- Chi tài trợ không đúng đối tượng được ưu đãi thuế: sẽ bị loại khỏi chi phí tính thuế.
Cập nhật các thay đổi mới nhất trong quy định thuế
- Từ 2022 đến nay, nhiều quy định thay đổi về hóa đơn điện tử, thời điểm ghi nhận doanh thu, thu nhập miễn thuế…
- Thông tư 80/2021/TT-BTC, Thông tư 132/2018/TT-BTC về kế toán DN nhỏ, vừa, bổ sung chi tiết về lập báo cáo tài chính, khai thuế.
Doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật qua website Tổng cục Thuế hoặc làm việc với tư vấn thuế uy tín.
5. Giới thiệu phần mềm hỗ trợ lập báo cáo thuế cuối năm
Trong thời đại số, việc sử dụng phần mềm kế toán giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, đảm bảo độ chính xác, tuân thủ đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, với doanh nghiệp đang áp dụng kế toán tài sản, cần phân biệt rõ vai trò của phần mềm kế toán tổng hợp, phần mềm kế toán tài sản để tránh nhầm lẫn khi lập báo cáo thuế cuối năm.
AccNet Cloud – hỗ trợ lập tờ khai TNDN, TNCN
Đây là phần mềm kế toán tổng hợp phổ biến hiện nay, với khả năng hỗ trợ doanh nghiệp trong việc:
- Lập báo cáo tài chính tự động.
- Tạo tờ khai thuế TNDN, TNCN theo mẫu mới nhất.
- Kết xuất file XML để nộp qua hệ thống thuế điện tử.
- Tự động cập nhật thông tư, quy định mới từ Tổng cục Thuế.
Doanh nghiệp có đầu tư máy móc, thiết bị, xe cộ, công cụ lớn… cần có phần mềm kế toán riêng biệt để:
- Ghi nhận, phân loại tài sản theo chuẩn mực kế toán.
- Tự động tính khấu hao, xuất bảng phân bổ chi phí theo kỳ.
- Tích hợp số liệu khấu hao vào chi phí hợp lý để lập báo cáo thuế.
- Truy xuất dữ liệu lịch sử, kiểm kê tài sản để phục vụ thanh tra, kiểm toán, quyết toán thuế.
Gợi ý: Phần mềm quản lý tài sản như AccNet Asset giúp doanh nghiệp chuẩn hóa dữ liệu khấu hao – điều rất cần khi làm quyết toán thuế TNDN cuối năm.
ACCNET CLOUD – PHẦN MỀM KẾ TOÁN ONLINE CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Hàng nghìn doanh nghiệp SME đã tiết kiệm 200–500 triệu mỗi năm nhờ chuẩn hóa công tác kế toán với AccNet Cloud 👉 Vẫn dùng Excel là chấp nhận sai số và trễ hạn >>> Chuyển qua AccNet Cloud – gọn, chuẩn, không trễ deadline.
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN VÀ DEMO NGAY HÔM NAY
6. Checklist báo cáo thuế cuối năm cho doanh nghiệp
Dưới đây là danh sách kiểm tra (checklist) từ các hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm giúp doanh nghiệp chủ động trong việc chuẩn bị hồ sơ, tránh sai sót khi làm báo cáo thuế cuối năm:
Kiểm tra, đối chiếu số liệu kế toán
- Doanh thu, chi phí, lãi/lỗ.
- Bảng khấu hao tài sản cố định.
- Đối chiếu công nợ, hàng tồn kho.
Lập đầy đủ báo cáo tài chính
- Bảng cân đối kế toán.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
- Thuyết minh BCTC.
Hoàn thiện tờ khai, phụ lục thuế
- Quyết toán thuế TNDN (03/TNDN).
- Quyết toán thuế TNCN (05/QTT-TNCN).
- Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn (nếu có).
Nộp hồ sơ đúng hạn, lưu trữ đầy đủ
- Nộp trước ngày 31/3 năm sau.
- Lưu hồ sơ bản cứng, bản mềm ít nhất 10 năm.
Hướng dẫn cách làm báo cáo thuế cuối năm không chỉ để “đối phó” với cơ quan thuế, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp đánh giá lại toàn diện sức khỏe tài chính, mức độ hiệu quả trong quản trị chi phí – đầu tư tài sản.
Với các doanh nghiệp đang triển khai giải pháp kế toán tài sản, việc đảm bảo sự chính xác giữa số liệu tài sản – khấu hao – chi phí hợp lý, báo cáo thuế là bước then chốt để:
- Tránh bị loại trừ chi phí → giảm rủi ro truy thu.
- Tối ưu hóa số thuế phải nộp nhờ áp dụng đúng chính sách ưu đãi thuế.
- Thiết lập hệ thống kế toán – thuế – tài sản đồng bộ, minh bạch.
Doanh nghiệp của bạn đã sẵn sàng nộp báo cáo thuế đúng – đủ – đúng hạn chưa? Hãy bắt đầu từ việc chuẩn hóa hệ thống kế toán, sử dụng phần mềm phù hợp, kiểm soát khấu hao tài sản – để nâng cao năng lực tài chính, minh bạch thuế, vững vàng trong mọi đợt kiểm tra, quyết toán.
CONTACT INFORMATION:
- ACCOUNTING SOLUTIONS COMPREHENSIVE ACCNET
- 🏢 Head office: 23 Nguyen Thi huynh, Ward 8, Phu Nhuan District, ho chi minh CITY.CITY
- ☎️ Hotline: 0901 555 063
- 📧 Email: accnet@lacviet.com.vn
- 🌐 Website: https://accnet.vn/
Theme: