Cách tính vòng quay hàng tồn kho 5 phút áp dụng cho mọi DN

Quản lý hàng tồn kho là một trong những bài toán then chốt quyết định hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Một lượng tồn kho quá lớn có thể dẫn đến chi phí bảo quản cao, vốn bị “đóng băng”, trong khi hàng hóa thiếu hụt lại gây gián đoạn sản xuất , mất cơ hội bán hàng. Chính vì vậy, việc đo lường tốc độ luân chuyển hàng hóa trong kho – hay còn gọi là vòng quay hàng tồn kho – trở thành một chỉ số quan trọng mà các nhà quản trị cần theo dõi định kỳ.

Hiểu rõ cách tính vòng quay hàng tồn kho giúp doanh nghiệp nắm được mức độ hiệu quả của việc quản lý vốn , dự trữ, đồng thời tối ưu hóa quy trình nhập – xuất kho, dự báo nhu cầu, lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả hơn. Bài viết này sẽ hướng dẫn doanh nghiệp chi tiết từ khái niệm, công thức tính, đến những ứng dụng thực tiễn của chỉ số này trong quản lý kho.

1. Khái niệm, định nghĩa vòng quay hàng tồn kho

Vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover – IT) là chỉ số đo lường tốc độ luân chuyển hàng hóa trong kho của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định, có thể là tháng, quý hoặc năm. Đây là “thước đo” quan trọng phản ánh hiệu quả quản lý tồn kho, khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường, mức độ tối ưu vốn lưu động.

Definition

Vòng quay hàng tồn kho đo lường số lần doanh nghiệp bán , thay thế hàng tồn kho trong kỳ.
Chỉ số này thể hiện sức khỏe của kho, giúp nhận diện các nhóm hàng tồn lâu, dễ hư hỏng hoặc sản phẩm bán chậm, từ đó điều chỉnh chiến lược nhập – xuất kho phù hợp.

Purpose of use

Đánh giá hiệu quả quản lý vốn: Kho hàng luân chuyển nhanh giúp vốn được giải phóng kịp thời, ngược lại vòng quay thấp đồng nghĩa với vốn bị “đóng băng”.
Giảm thiểu rủi ro: Giúp hạn chế tình trạng hàng hư hỏng, hết hạn hoặc lỗi thời, đặc biệt với sản phẩm tươi sống, dễ hỏng hoặc theo mùa.
Tối ưu hóa khả năng thanh khoản: Kho hàng luân chuyển nhanh tạo dòng tiền đều đặn, giảm áp lực thanh toán các khoản nợ ngắn hạn.
Phân tích hiệu suất nhà cung cấp: Chỉ số vòng quay nhanh thể hiện nhà cung cấp cung ứng kịp thời, chất lượng tốt.
Hỗ trợ chiến lược lưu trữ , kinh doanh: Xác định nhu cầu kho, tối ưu danh mục sản phẩm, dự báo nhu cầu khách hàng, lập kế hoạch marketing hiệu quả.

2. Công thức, cách tính vòng quay hàng tồn kho

Để nắm rõ cách tính vòng quay hàng tồn kho, doanh nghiệp cần hiểu các công thức cơ bản , cách ứng dụng vào từng loại hình kinh doanh.

Công thức chuẩn

Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Giá trị tồn kho bình quân

In which:

Giá vốn hàng bán (COGS): Chi phí thực tế của hàng hóa đã bán trong kỳ.
Giá trị tồn kho bình quân: Trung bình giữa tồn kho đầu kỳ , cuối kỳ, công thức:

Tồn kho bình quân = (Tồn kho đầu kỳ + Tồn kho cuối kỳ) / 2

Công thức thay thế

Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể dùng doanh thu thay thế cho giá vốn hàng bán để có cái nhìn tổng quan về mức độ luân chuyển hàng hóa:

Vòng quay hàng tồn kho ≈ Doanh thu / Tồn kho trung bình

Thời gian cho một vòng quay

Để xác định thời gian hàng tồn kho lưu kho trung bình, ta sử dụng:

Số ngày trung bình 1 vòng quay = Số ngày của kỳ kế toán / Vòng quay hàng tồn kho

Ví dụ: Nếu một doanh nghiệp có số vòng quay hàng tồn kho là 6, thì thời gian lưu kho trung bình là 365 / 6 ≈ 60,8 ngày.

Lưu ý khi tính

Kỳ tính toán: Doanh nghiệp có thể tính theo tháng (thích hợp bán lẻ), quý (phù hợp sản xuất), hoặc năm (đánh giá tổng thể).
Phân nhóm hàng hóa: Tính vòng quay theo từng nhóm hoặc từng mã hàng để có thông tin chính xác hơn, tránh tính chung toàn bộ kho dẫn đến sai lệch kết quả.

3. Ý nghĩa, ứng dụng của chỉ số vòng quay hàng tồn kho

Vòng quay hàng tồn kho không chỉ là con số thống kê mà còn là bản đồ phản ánh sức khỏe tài chính , hiệu quả vận hành của doanh nghiệp. Hiểu rõ cách tính vòng quay hàng tồn kho giúp nhà quản trị đưa ra các quyết định chiến lược, từ quản lý vốn đến tối ưu hóa sản xuất , kinh doanh.

Phân tích hiệu quả quản lý vốn

Vòng quay cao: Vốn lưu động được giải phóng nhanh, giảm chi phí lưu kho , tăng khả năng đầu tư vào các dự án khác.
Vòng quay thấp: Vốn bị “đóng băng”, hàng tồn kho dư thừa, tăng chi phí bảo quản, giảm lợi nhuận , ảnh hưởng đến dòng tiền.

Giảm thiểu rủi ro hư hỏng , lỗi thời

Hàng hóa lưu kho lâu dễ bị hư hỏng, hết hạn hoặc lỗi thời, đặc biệt với thực phẩm, dược phẩm, hàng thời vụ. Vòng quay nhanh giúp:

Kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Hạn chế thiệt hại do hàng lỗi thời.
Duy trì danh mục sản phẩm luôn mới , cạnh tranh.

Tác động đến khả năng thanh khoản

Doanh nghiệp có vòng quay hàng tồn kho cao:

Dễ dàng thanh toán chi phí hoạt động , nợ ngắn hạn.
Giảm áp lực vốn lưu động.
Tăng sức mạnh tài chính để mở rộng sản xuất hoặc khai thác thị trường mới.

Đánh giá nhà cung cấp , chiến lược lưu trữ

Vòng quay nhanh cũng phản ánh hiệu quả cung ứng của nhà cung cấp.
Giúp xác định kích thước kho tối ưu , nhu cầu dự trữ, từ đó tối ưu hóa chi phí lưu trữ , vận chuyển.

4. Vòng quay hàng tồn kho bao nhiêu là tốt?

Không có con số cố định áp dụng cho mọi doanh nghiệp khi áp dụng cách tính vòng quay hàng tồn kho. Mức vòng quay lý tưởng phụ thuộc vào loại hình kinh doanh, quy mô , chiến lược vận hành.

Mức độ	Meaning	Rủi ro liên quan
Quá cao	Bán hàng nhanh, vốn lưu thông tốt	Thiếu hàng dự trữ khi nhu cầu tăng đột ngột, có thể mất khách hàng , thị phần.
Quá thấp	Bán hàng chậm, vốn bị ứ đọng	Tăng chi phí kho, giảm giá trị hàng hóa do lỗi thời/hư hỏng, ảnh hưởng đến dòng tiền , khả năng thanh khoản.

Cơ sở xác định mức tối ưu

Để tìm ra số vòng quay phù hợp, doanh nghiệp cần căn cứ:

Số liệu lịch sử: Dữ liệu vòng quay hàng tồn kho các kỳ trước.
So sánh ngành: Mức vòng quay trung bình của đối thủ cùng ngành.
Quy mô doanh nghiệp: Vốn đầu tư, kho bãi, nhân sự , khả năng vận hành.
Kế hoạch kinh doanh: Dựa trên dự báo thị trường , nhu cầu khách hàng.
Quy luật ngành: Ví dụ, linh kiện ô tô có thể lên tới 40 vòng/năm, trong khi đại lý xe hơi chỉ 2-3 vòng/năm.

Lưu ý quan trọng

Các doanh nghiệp bán lẻ hoặc tiêu dùng nhanh cần vòng quay cao hơn để đảm bảo hàng luôn mới.
Ngành sản xuất theo đơn hàng có thể chấp nhận vòng quay thấp hơn, nhưng vẫn phải cân nhắc vốn lưu động , thời gian lưu kho.
Việc phân nhóm hàng hóa theo đặc tính, doanh thu hoặc tốc độ bán giúp xác định chính xác vòng quay từng loại sản phẩm.

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến cách tính vòng quay hàng tồn kho

Hiểu rõ các yếu tố tác động giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược nhập – xuất kho, nâng cao hiệu quả vòng quay.

Loại hình sản phẩm: Hàng hóa dễ hỏng hoặc theo mùa cần tỷ lệ quay vòng cao hơn, ngược lại sản phẩm lâu bền có thể chấp nhận vòng quay thấp hơn.
Phương pháp quản trị kho bãi: Kho quản lý thủ công, thiếu khoa học sẽ dẫn đến tồn kho dư thừa, vòng quay thấp.
Chiến lược giá: Sản phẩm giá cạnh tranh, chương trình khuyến mãi có thể đẩy nhanh tốc độ luân chuyển.
Điều kiện kinh tế: Suy giảm kinh tế kéo giảm nhu cầu, ảnh hưởng vòng quay.
Gộp nhóm hàng không đồng nhất: Tính vòng quay chung cho nhiều loại hàng hóa khác biệt có thể tạo số liệu sai lệch.

6. Chiến lược cải thiện, tối ưu vòng quay hàng tồn kho

Để nâng cao hiệu quả vòng quay, doanh nghiệp cần kết hợp nhiều giải pháp:

Tăng cường bán hàng

Chương trình khuyến mãi, giảm giá, mua 1 tặng 1.
Bán chéo (Cross-selling) để tăng giá trị đơn hàng.

Quản lý nhập hàng

Dự báo nhu cầu dựa trên dữ liệu lịch sử , xu hướng thị trường.
Phân nhóm hàng tồn kho theo giá trị, tốc độ tiêu thụ để nhập hàng phù hợp.

Tối ưu vận hành

Rút ngắn chu kỳ luân chuyển thông qua tối ưu quy trình sản xuất , phân phối.
Nhập hàng với số lượng vừa phải, tần suất cao thay vì nhập lớn một lần.

Quản lý chi phí

Đàm phán giá nhập hàng cạnh tranh với nhà cung cấp.
Thiết lập quan hệ đối tác lâu dài để đảm bảo nguồn hàng ổn định.

Quản trị tồn kho

Xác định tồn kho tối đa – tối thiểu cho từng loại hàng hóa, đặc biệt hàng thời vụ.
Kiểm kê định kỳ, ít nhất 6 tháng một lần.
Áp dụng nguyên tắc FIFO để xuất hàng mới nhất.

Dự báo nhu cầu , theo dõi

Khuyến khích khách hàng đặt hàng trước, đặc biệt sản phẩm theo mùa.
Tính vòng quay hàng tồn kho định kỳ để phát hiện bất thường , điều chỉnh kịp thời.

7. Giải pháp công nghệ hỗ trợ quản lý, tính toán vòng quay hàng tồn kho

Đối với doanh nghiệp đang tìm cách tối ưu vòng quay hàng tồn kho, việc sử dụng giải pháp số hóa quản lý kho là bước đi quan trọng. AccNet ERP là một trong những lựa chọn hàng đầu:

Tích hợp quản lý kho thông minh: Tự động hóa nhập – xuất, theo dõi vị trí hàng hóa, giảm sai sót thủ công.
Theo dõi vòng quay HTK chính xác: Hỗ trợ lập báo cáo chi tiết, phân tích số vòng quay theo từng nhóm hàng.
Dự báo nhu cầu , tối ưu tồn kho: Giúp lập kế hoạch nhập hàng, dự trữ phù hợp, giảm tồn kho dư thừa.
Hỗ trợ ra quyết định chiến lược: Cung cấp dữ liệu thời gian thực, hỗ trợ nhà quản trị theo dõi hiệu suất nhà cung cấp , phân loại hàng hóa.

Với AccNet ERP, doanh nghiệp không chỉ nắm chắc cách tính vòng quay hàng tồn kho, mà còn tối ưu toàn bộ quy trình vận hành kho, nâng cao hiệu quả quản lý vốn , khả năng cạnh tranh trên thị trường.

8. Ví dụ thực tế áp dụng vòng quay hàng tồn kho

Ví dụ 1 – Doanh nghiệp sản xuất theo đơn hàng (Công ty FT)

Giá vốn hàng bán: 54.742 triệu đồng
Tồn kho bình quân: 8.232 triệu đồng
Vòng quay HTK = 54.742 / 8.232 ≈ 6,6 vòng/năm
Thời gian lưu kho trung bình = 365 / 6,6 ≈ 54,5 ngày

Ví dụ 2 – Siêu thị điện máy (Bán lẻ)

Giá trị xuất bán tháng 08/2022: 1.858 triệu đồng
Tồn kho bình quân: 1.906 triệu đồng
Vòng quay HTK = 1.858 / 1.906 ≈ 1 vòng/tháng (12 vòng/năm)
Thời gian lưu kho trung bình = 30 ngày

Kết quả so sánh thể hiện rõ sự khác biệt giữa doanh nghiệp sản xuất , bán lẻ về tốc độ luân chuyển hàng hóa.

Vòng quay hàng tồn kho là chỉ số quan trọng phản ánh hiệu quả quản lý tồn kho , vận hành vốn của doanh nghiệp. Hiểu rõ cách tính vòng quay hàng tồn kho giúp doanh nghiệp dự báo nhu cầu, tối ưu tồn kho, giảm rủi ro hư hỏng, nâng cao thanh khoản , ra quyết định chiến lược chính xác.

Đối với các doanh nghiệp muốn quản lý kho hiệu quả, giải pháp công nghệ như AccNet ERP là công cụ không thể thiếu, giúp tự động hóa quản lý, theo dõi , phân tích dữ liệu kho theo thời gian thực, từ đó nâng cao vòng quay hàng tồn kho, tối ưu vốn , thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

CONTACT INFORMATION:

ACCOUNTING SOLUTIONS COMPREHENSIVE ACCNET ERP
🏢 Head office: 23 Nguyen Thi huynh, Ward 8, Phu Nhuan District, ho chi minh CITY.CITY
☎️ Hotline: 0901 555 063
📧 Email: accnet@lacviet.com.vn
🌐 Website: https://accnet.vn/