Kinh tế Việt Nam đang khuyến khích khởi nghiệp, phát triển kinh tế hộ gia đình, hộ kinh doanh cá thể (HKD) đang trở thành lựa chọn phổ biến cho các cá nhân hoặc hộ gia đình muốn kinh doanh với quy mô nhỏ nhưng hợp pháp, bền vững. Khác với việc kinh doanh tự phát, việc đăng ký hộ kinh doanh cá thể giúp chủ hộ được bảo hộ pháp lý, dễ dàng tham gia chuỗi cung ứng, thuận tiện hơn trong việc kê khai thuế, xuất hóa đơn, mở rộng hợp tác với doanh nghiệp khác.
Tuy nhiên, trong quá trình đăng ký, nhiều người thường thắc mắc về lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể, các điều kiện đi kèm, những lợi thế thực tế khi lựa chọn loại hình này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu toàn diện về quy trình, chi phí, nghĩa vụ của hộ kinh doanh cá thể – từ góc nhìn quản trị vận hành số, kế toán doanh nghiệp.
1. Khái niệm, đặc điểm cơ bản của hộ kinh doanh cá thể
Hộ kinh doanh cá thể là gì?
Hộ kinh doanh cá thể là loại hình kinh doanh do một cá nhân hoặc một hộ gia đình đứng tên đăng ký tại UBND cấp quận/huyện. Loại hình này phù hợp cho hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, dịch vụ hoặc sản xuất thủ công, khi chưa cần mở rộng quy mô lên doanh nghiệp.
Điểm đặc biệt của HKD nằm ở mô hình quản lý đơn giản, dễ vận hành, không yêu cầu vốn tối thiểu. Tuy nhiên, chủ hộ phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân đối với mọi nghĩa vụ tài chính phát sinh trong quá trình kinh doanh.
Đại diện, phạm vi hoạt động
Khi hộ gia đình cùng đăng ký, một thành viên sẽ được ủy quyền đại diện pháp lý để thực hiện mọi giao dịch kinh doanh.
HKD chỉ được đăng ký một trụ sở chính duy nhất trên toàn quốc, nhưng có thể mở rộng nhiều điểm kinh doanh phụ nếu đáp ứng điều kiện quản lý thuế tại địa phương.
Xem thêm:
- Phần mềm kế toán hộ kinh doanh: Giải pháp đơn giản và hiệu quả
- Hộ kinh doanh có cần kế toán không? Câu trả lời chi tiết
Giới hạn, quyền của chủ hộ kinh doanh
- Mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trên toàn quốc.
- Chủ HKD không được đồng thời làm chủ doanh nghiệp tư nhân hoặc thành viên hợp danh của công ty hợp danh (trừ trường hợp được các thành viên còn lại chấp thuận).
- Tuy nhiên, họ vẫn có thể là người đại diện pháp luật của công ty TNHH hoặc công ty cổ phần.
- Đặc biệt, công nhân viên chức vẫn có thể đứng tên hộ kinh doanh nếu đáp ứng điều kiện không xung đột với nhiệm vụ chuyên môn.
Dấu, nghĩa vụ thuế
Hộ kinh doanh không có con dấu riêng như doanh nghiệp. Việc quản lý thuế được thực hiện theo phương pháp khoán doanh thu, nghĩa là cơ quan thuế căn cứ vào mức doanh thu thực tế hằng tháng hoặc hằng năm để tính thuế, thay vì dựa trên vốn điều lệ như các loại hình doanh nghiệp khác.
Đây là đặc điểm giúp HKD dễ dàng bắt đầu hoạt động, nhưng cũng yêu cầu ghi chép doanh thu minh bạch để tránh sai lệch trong quá trình kê khai.
2. Chi phí, lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể
Chi phí đăng ký hộ kinh doanh bao gồm lệ phí hành chính do Nhà nước quy định, chi phí dịch vụ (nếu ủy quyền cho bên thứ ba thực hiện thủ tục). Đây cũng là phần được tìm kiếm nhiều nhất khi người dùng quan tâm đến lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể.
Lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể (nộp cho cơ quan nhà nước)
Theo Thông tư 85/2019/TT-BTC, lệ phí đăng ký kinh doanh do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nên mức thu sẽ khác nhau giữa các địa phương.
- Mức phổ biến: 100.000 đồng/lần cấp giấy chứng nhận (áp dụng tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh).
- Mức tối đa: 150.000 đồng/hồ sơ.
- Mức tối thiểu: 10.000 đồng/hồ sơ.
- Chính sách ưu đãi: Nhiều địa phương miễn lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể cho hồ sơ nộp trực tuyến.
Tuy nhiên, nếu tự thực hiện, chi phí thực tế có thể cao hơn do phát sinh chi phí đi lại, sao y công chứng, chỉnh sửa hồ sơ nhiều lần.
Chi phí dịch vụ đăng ký hộ kinh doanh trọn gói
Đối với cá nhân bận rộn hoặc không rành thủ tục, việc sử dụng dịch vụ đăng ký hộ kinh doanh trọn gói là lựa chọn phổ biến.
- Dịch vụ Việt Mỹ: khoảng 1.200.000 đồng, bao gồm trọn gói từ soạn hồ sơ, nộp, nhận kết quả, đến bàn giao giấy phép tận nơi.
- Dịch vụ Anpha: khoảng 1.500.000 đồng, hỗ trợ chứng thực miễn phí, giao nhận hồ sơ tận nhà.
Nhìn chung, mức giá dao động từ 1 – 1,5 triệu đồng, phù hợp cho các cá nhân muốn tiết kiệm thời gian mà vẫn đảm bảo hồ sơ đúng pháp lý.
Bảng so sánh: Hộ kinh doanh - Doanh nghiệp tư nhân - Công ty TNHH
| Tiêu chí | Hộ kinh doanh cá thể | Doanh nghiệp tư nhân | Công ty TNHH |
| Tư cách pháp nhân | Không có | Không có | Có |
| Chủ sở hữu | 1 cá nhân hoặc hộ gia đình | 1 cá nhân | 1 hoặc nhiều cá nhân/tổ chức |
| Trách nhiệm tài sản | Vô hạn (bằng toàn bộ tài sản cá nhân) | Vô hạn | Hữu hạn (trong phạm vi vốn góp) |
| Quy mô vốn | Không giới hạn, linh hoạt | Không giới hạn | Tối thiểu 10 triệu đồng (đề xuất thực tế) |
| Thuế áp dụng | Thuế khoán (GTGT + TNCN + lệ phí môn bài) | Theo thuế doanh nghiệp | Theo thuế doanh nghiệp |
| Báo cáo kế toán | Đơn giản, không bắt buộc báo cáo tài chính | Có thể đơn giản hóa | Bắt buộc báo cáo tài chính, kiểm toán (nếu cần) |
| Khả năng mở rộng | Hạn chế, không phát hành hóa đơn doanh nghiệp | Có thể mở rộng | Linh hoạt, có tư cách pháp nhân rõ ràng |
| Phù hợp với đối tượng | Cá nhân kinh doanh nhỏ, hộ gia đình | Cá nhân muốn mở rộng quy mô | Doanh nghiệp SME, startup có kế hoạch dài hạn |
Bảng so sánh trên giúp doanh nghiệp dễ hình dung sự khác biệt giữa các mô hình kinh doanh, từ đó lựa chọn loại hình phù hợp với mục tiêu phát triển, khả năng quản trị, chiến lược số hóa kế toán trong tương lai.
3. Lợi thế khi đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Đăng ký hộ kinh doanh cá thể không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn mang lại nhiều lợi thế quản trị, linh hoạt trong vận hành, đặc biệt với các cá nhân muốn thử nghiệm mô hình kinh doanh nhỏ hoặc dịch vụ địa phương.
- Quyền tự do lựa chọn, chủ động trong kinh doanh: Chủ hộ được toàn quyền lựa chọn ngành nghề kinh doanh miễn là không thuộc danh mục cấm, đồng thời có thể tự chọn địa điểm hoạt động phù hợp với mô hình kinh doanh. Điều này giúp HKD dễ dàng thích ứng với thị trường, tối ưu chi phí thuê mặt bằng, điều chỉnh quy mô hoạt động mà không cần trải qua thủ tục phức tạp như doanh nghiệp.
- Quyền tuyển dụng, sử dụng lao động: Không có giới hạn về số lượng lao động thuê, hộ kinh doanh có thể chủ động tuyển dụng nhân sự theo nhu cầu thực tế, phù hợp với tính mùa vụ hoặc mô hình kinh doanh linh hoạt – điều mà doanh nghiệp nhỏ thường khó làm được.
- Cải tiến, đổi mới dễ dàng: Chủ hộ có thể nhanh chóng ứng dụng công nghệ hoặc giải pháp kế toán điện tử, như phần mềm quản lý bán hàng, kế toán thu chi, để nâng cao hiệu quả hoạt động mà không cần thay đổi cơ cấu pháp lý. Đây là lợi thế quan trọng trong thời đại chuyển đổi số doanh nghiệp nhỏ (SME).
- Quyền khiếu nại, tạm ngừng, chấm dứt linh hoạt: Hộ kinh doanh có quyền khiếu nại hoặc tố cáo khi gặp tranh chấp thương mại, đồng thời có thể tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động bất kỳ lúc nào, chỉ cần thông báo cho cơ quan đăng ký. Điều này tạo ra sự tự do vận hành, giúp chủ hộ dễ dàng điều chỉnh hướng kinh doanh khi cần.
4. Quy trình, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Đăng ký hộ kinh doanh cá thể tưởng chừng đơn giản, nhưng nếu lần đầu thực hiện, người nộp hồ sơ có thể gặp nhiều vướng mắc về thủ tục hành chính, cách đặt tên, hồ sơ hợp lệ, mức lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết theo quy định mới nhất.
Điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh sẽ được cấp giấy chứng nhận khi đáp ứng đủ 4 điều kiện cơ bản:
- Ngành nghề hợp pháp: Không thuộc danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh.
- Tên đúng quy định: Không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên hộ kinh doanh khác trên cùng địa bàn.
- Hồ sơ hợp lệ: Được soạn đúng biểu mẫu, có đủ thông tin về chủ hộ, ngành nghề, vốn, địa điểm kinh doanh.
- Nộp đủ lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể theo mức quy định của từng địa phương.
Việc đáp ứng đủ các điều kiện này giúp quá trình xử lý hồ sơ nhanh chóng, tránh việc bị yêu cầu sửa đổi, bổ sung nhiều lần.
Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cá thể (01 bộ)
Bộ hồ sơ cơ bản gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu của cơ quan đăng ký).
- Bản sao công chứng CMND/CCCD/Hộ chiếu của chủ hộ, các thành viên góp vốn (nếu có).
- Hộ khẩu sao y (trường hợp đăng ký theo hộ gia đình).
- Biên bản họp (khi có nhiều thành viên cùng đăng ký).
- Giấy ủy quyền cho người đại diện (nếu không trực tiếp nộp hồ sơ).
- Hợp đồng thuê nhà hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại địa điểm kinh doanh.
- Chứng chỉ hành nghề (nếu hoạt động trong ngành nghề có điều kiện như y tế, dược, thẩm mỹ, xây dựng...).
Việc chuẩn bị đúng, đủ hồ sơ ngay từ đầu sẽ giúp chủ hộ tiết kiệm thời gian, đặc biệt trong khâu nộp, tiếp nhận tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện.
Trình tự nộp, xử lý hồ sơ
- Bước 1 – Nộp hồ sơ: Thực hiện trực tiếp tại bộ phận “một cửa” hoặc nộp online qua Cổng Dịch vụ công quốc gia.
- Bước 2 – Tiếp nhận & kiểm tra: Cơ quan đăng ký sẽ cấp Giấy biên nhận cho người nộp.
- Bước 3 – Cấp giấy chứng nhận: Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan đăng ký cấp Giấy chứng nhận hộ kinh doanh.
- Bước 4 – Nhận kết quả: Người nộp nhận trực tiếp hoặc qua bưu điện.
Nếu hồ sơ không hợp lệ, cơ quan đăng ký có trách nhiệm thông báo bằng văn bản nêu rõ lý do, hướng dẫn chỉnh sửa. Trong trường hợp quá hạn 3 ngày mà chưa có phản hồi, người nộp có quyền khiếu nại theo quy định pháp luật.
5. Nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh cá thể
Sau khi hoàn tất đăng ký, hộ kinh doanh cần thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định để tránh vi phạm pháp luật, bị xử phạt. Các loại thuế cơ bản gồm:
Thuế môn bài
- Nộp một lần trong năm, căn cứ theo doanh thu bình quân năm.
- Mức thuế dao động từ 300.000 – 1.000.000 đồng/năm tùy quy mô.
- Hộ kinh doanh mới thành lập được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu (nếu đăng ký trước 30/6).
Thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
- Áp dụng theo phương pháp khoán (cơ quan thuế ấn định dựa vào ngành nghề, doanh thu dự kiến).
- Nếu doanh thu trên 100 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh phải nộp cả thuế GTGT, TNCN.
- Thuế được kê khai, nộp theo quý, thông qua Chi cục Thuế quản lý.
Các nghĩa vụ khác
- Mua, sử dụng hóa đơn điện tử khi có nhu cầu xuất hóa đơn cho khách hàng.
- Thực hiện báo cáo doanh thu định kỳ nếu được cơ quan thuế yêu cầu.
- Tuân thủ quy định về an toàn lao động, vệ sinh thực phẩm, môi trường (nếu kinh doanh trong lĩnh vực có điều kiện).
6. Các công việc cần làm sau khi đăng ký hộ kinh doanh
Sau khi có giấy phép đăng ký, chủ hộ cần hoàn tất thêm một số thủ tục sau:
| Công việc | Thời điểm thực hiện | Lưu ý |
| Khai thuế, nộp lệ phí môn bài | Trong 30 ngày kể từ ngày cấp GCN | Miễn lệ phí năm đầu nếu đăng ký mới |
| Mở tài khoản ngân hàng hộ kinh doanh | Ngay sau khi có GCN | Dùng cho giao dịch thu – chi lớn |
| Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử | Khi có nhu cầu xuất hóa đơn | Có thể dùng giải pháp hóa đơn điện tử tích hợp |
| Mua bảo hiểm xã hội, y tế (nếu có lao động) | Trong 30 ngày sau khi ký hợp đồng | Tuân thủ quy định BHXH bắt buộc |
| Lưu trữ sổ sách, chứng từ | Liên tục trong quá trình hoạt động | Có thể dùng phần mềm kế toán điện tử để tối ưu |
7. Giải pháp kế toán điện tử dành riêng cho Hộ Kinh doanh, SME
AccNet ERP – Phần mềm kế toán thế hệ mới của Lạc Việt – giúp hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ:
- Tự động hóa toàn bộ sổ sách kế toán, quản lý doanh thu – chi phí – công nợ.
- Kết nối hóa đơn điện tử, báo cáo thuế trực tiếp chỉ với vài thao tác.
- Phân tích lợi nhuận, dòng tiền theo thời gian thực, giúp chủ hộ nắm rõ hiệu quả kinh doanh.
Khám phá ngay AccNet ERP để tối ưu quản lý tài chính từ giai đoạn khởi nghiệp – Tìm hiểu chi tiết tại đây
Hiểu rõ lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể cùng các nghĩa vụ thuế, thủ tục sau khi thành lập là yếu tố quan trọng giúp cá nhân khởi nghiệp tránh sai sót, hoạt động hợp pháp, hiệu quả. Việc nắm vững quy trình, chi phí, cũng như áp dụng công cụ quản lý tài chính phù hợp sẽ giúp hộ kinh doanh duy trì tính minh bạch, dễ dàng mở rộng quy mô trong tương lai.
Đặc biệt, với phần mềm kế toán điện tử AccNet ERP, hộ kinh doanh có thể tự động hóa việc theo dõi lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể, doanh thu – chi phí, báo cáo thuế chỉ trong vài thao tác. Đây là giải pháp giúp tiết kiệm thời gian, giảm rủi ro sai sót, đảm bảo việc quản lý tài chính luôn chính xác – nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của mỗi hộ kinh doanh.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- GIẢI PHÁP KẾ TOÁN TOÀN DIỆN ACCNET
- 🏢 Trụ sở chính: 23 Nguyễn Thị huỳnh, Phường 8, Quận Phú Nhuận, TP.HCM
- ☎️ Hotline: 0901 555 063
- 📧 Email: accnet@lacviet.com.vn
- 🌐 Website: https://accnet.vn/
Chủ đề: