Với những kế toán mới vào nghề hoặc người được giao nhiệm vụ lập báo cáo nhưng chưa có kinh nghiệm thực tế, câu hỏi thường trực là: “Cách lập báo cáo tài chính theo Thông tư 200 như thế nào? Có thể lập trên Excel được không?”. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn toàn bộ quy trình lập báo cáo tài chính theo Thông tư 200, bao gồm: các biểu mẫu bắt buộc, cách lấy số liệu từ tài khoản kế toán, liên kết chỉ tiêu trong báo cáo, cũng như cách thiết lập báo cáo tài chính trên Excel một cách bài bản, kiểm tra được tính chính xác.
1. Báo cáo tài chính là gì? Có bắt buộc phải lập không?
Báo cáo tài chính (BCTC) là bộ tài liệu kế toán tổng hợp các chỉ tiêu tài chính chính yếu, phản ánh toàn diện tình hình tài sản, nguồn vốn, kết quả hoạt động, dòng tiền của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán.
Ai phải lập báo cáo tài chính? - Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, tất cả doanh nghiệp (trừ hộ cá thể) áp dụng chế độ kế toán theo TT200 đều phải lập bộ báo cáo tài chính đầy đủ vào cuối mỗi năm tài chính.
2. Bộ báo cáo tài chính theo Thông tư 200 gồm những gì?
Một bộ BCTC theo TT200 gồm 4 báo cáo bắt buộc, nếu doanh nghiệp có hoạt động đặc thù sẽ có thêm báo cáo hợp nhất.
| STT | Tên báo cáo | Mẫu biểu | Ý nghĩa |
| 1 | Bảng cân đối kế toán | Mẫu B01-DN | Phản ánh tài sản – nguồn vốn tại thời điểm cuối kỳ |
| 2 | Báo cáo kết quả kinh doanh | Mẫu B02-DN | Phản ánh doanh thu, chi phí, lợi nhuận trong kỳ |
| 3 | Báo cáo lưu chuyển tiền tệ | Mẫu B03-DN | Phân tích luồng tiền vào – ra trong kỳ |
| 4 | Thuyết minh BCTC | Mẫu B09-DN | Diễn giải chi tiết chỉ tiêu, chính sách kế toán |
Lưu ý: Không nộp đủ 4 báo cáo trên là vi phạm quy định, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.
3. Cách lập báo cáo tài chính theo Thông tư 200
Bước 1: Khóa sổ kế toán – hoàn thiện số liệu cuối kỳ
Trước khi lập BCTC, bạn cần hoàn thiện toàn bộ các bút toán, sổ sách:
- Kết chuyển doanh thu – chi phí – xác định kết quả kinh doanh
- Tính, trích khấu hao tài sản cố định
- Phân bổ công cụ dụng cụ (TK 242)
- Đánh giá lại các khoản chênh lệch tỷ giá cuối kỳ
- Chốt công nợ, hàng tồn kho, quỹ tiền mặt, ngân hàng
- In/ xuất sổ cái, sổ chi tiết tất cả TK liên quan đến báo cáo
Đây là bước then chốt trong cách lập báo cáo tài chính theo thông tư 200 để đảm bảo số liệu trong BCTC là chính xác, đầy đủ, khớp logic.
Bước 2: Lập bảng cân đối kế toán (B01-DN)
Nguyên tắc:
- Tổng Tài sản = Tổng Nguồn vốn
- Dựa trên số dư cuối kỳ của các TK loại 1, 2, 3, 4
Một số chỉ tiêu phổ biến:
| Chỉ tiêu | TK đối chiếu |
| Tiền mặt | TK 111 |
| Tiền gửi NH | TK 112 |
| Phải thu khách hàng | TK 131 |
| Hàng tồn kho | TK 156, 151, 152, 153 |
| Tài sản cố định | TK 211, 214 |
| Phải trả người bán | TK 331 |
| Vay ngắn hạn | TK 311 |
| Lợi nhuận chưa phân phối | TK 421 |
Bước 3: Lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (B02-DN)
Nguyên tắc: Tập hợp doanh thu – chi phí – thu nhập khác → tính Lợi nhuận kế toán trước/sau thuế
Một số chỉ tiêu quan trọng:
| Chỉ tiêu | TK đối chiếu |
| Doanh thu thuần | TK 511 – 521 |
| Giá vốn hàng bán | TK 632 |
| Chi phí bán hàng | TK 641 |
| Chi phí quản lý DN | TK 642 |
| Thu nhập khác | TK 711 |
| Chi phí khác | TK 811 |
| Chi phí thuế TNDN | TK 821 |
Kết quả từ báo cáo này sẽ chuyển sang dòng tiền từ hoạt động kinh doanh trong LCTT.
Bước 4: Lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ (B03-DN)
Có 2 phương pháp:
- Gián tiếp: bắt đầu từ lợi nhuận kế toán → điều chỉnh các khoản phi tiền mặt
- Trực tiếp: liệt kê chi tiết các dòng tiền thu – chi thực tế (ít dùng vì mất dữ liệu)
Một số dòng tiền phổ biến:
| Nội dung | Cách lấy |
| Lợi nhuận trước thuế | Lấy từ B02-DN |
| Tăng/giảm các khoản phải thu | So sánh TK 131 đầu kỳ – cuối kỳ |
| Tăng/giảm hàng tồn kho | TK 156, 152... |
| Khấu hao tài sản cố định | TK 214 |
| Tiền chi mua TSCĐ | TK 211 (ghi nhận tăng tài sản) |
| Thu tiền vay | TK 311, 341 |
| Trả nợ gốc vay | Ghi giảm các khoản vay trong kỳ |
Bước 5: Lập Thuyết minh báo cáo tài chính (B09-DN)
- Trình bày các chính sách kế toán, phương pháp tính giá, khấu hao, tỷ giá…
- Giải thích các biến động lớn của tài sản – chi phí – lợi nhuận
- Kèm bảng phân tích: chi tiết doanh thu, chi phí, công nợ, TSCĐ…
Đây là báo cáo giúp kiểm toán/thuế hiểu số liệu trên các báo cáo chính, nên cần trình bày đầy đủ – logic.
4. Cách lập báo cáo tài chính trên Excel – Hướng dẫn thực tế
Nếu doanh nghiệp của bạn chưa dùng phần mềm kế toán hoặc đang dùng ERP On-Premise nhưng xuất dữ liệu ra Excel để lập báo cáo, bạn có thể làm như sau:
Bước 1: Chuẩn bị dữ liệu
- Bảng cân đối phát sinh tất cả tài khoản (TK 111 đến 911)
- Sổ cái các tài khoản chi tiết theo từng tháng/quý
- Các file phụ: sổ kho, công nợ, tài sản cố định, CCDC…
Bước 2: Tạo file Excel với 6 sheet chính
| Sheet | Nội dung |
| Sheet1 | Dữ liệu tài khoản (tổng hợp số dư đầu – phát sinh – cuối kỳ) |
| Sheet2 | B01-DN (Cân đối kế toán) |
| Sheet3 | B02-DN (Kết quả kinh doanh) |
| Sheet4 | B03-DN (Lưu chuyển tiền tệ – gián tiếp) |
| Sheet5 | B09-DN (Thuyết minh) |
| Sheet6 | Kiểm tra chéo – đối chiếu dữ liệu |
Bước 3: Dùng công thức Excel để tự động hóa khi lập báo cáo tài chính
- SUMIFS(): cộng có điều kiện theo tài khoản, loại phát sinh (nợ/có), đối tượng...
- VLOOKUP(): tra cứu thông tin từ danh mục
- IF(), ROUND(), INDEX-MATCH(): kiểm tra logic, làm tròn, lấy dữ liệu động
Bước 4: Kiểm tra chéo – đối chiếu báo cáo
- Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn
- Lợi nhuận sau thuế trên B02 = lợi nhuận trên LCTT
- Dòng tiền cuối kỳ = dòng tiền đầu kỳ + lưu chuyển ròng
- Phát hiện chênh lệch giữa sổ sách, thực tế
5. Tải file mẫu báo cáo tài chính theo Thông tư 200
TẢI FILE MẪU BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN B01-DN
TẢI FILE MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH B02-DN
Báo cáo tài chính không chỉ là nghĩa vụ, mà là công cụ phản ánh sức khỏe doanh nghiệp. Cách lập báo cáo tài chính theo Thông tư 200 đúng, đủ, chuẩn sẽ giúp tránh rủi ro pháp lý – sai phạm thuế, đáp ứng yêu cầu kiểm toán/ngân hàng, hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định chính xác. Dù bạn lập báo cáo tài chính trên Excel hay kết xuất từ phần mềm ERP On-Premise, điều quan trọng là hiểu bản chất – thao tác đúng – kiểm tra kỹ càng – trình bày chuẩn mẫu. Bạn cần hỗ trợ lập báo cáo tài chính theo Thông tư 200 trên Excel? Hoặc muốn được tư vấn công cụ hỗ trợ tự động lên báo cáo? Liên hệ ngay với chúng tôi để được miễn phí!
THÔNG TIN LIÊN HỆ:- GIẢI PHÁP KẾ TOÁN TOÀN DIỆN ACCNET
- 🏢 Trụ sở chính: 23 Nguyễn Thị huỳnh, Phường 8, Quận Phú Nhuận, TP.HCM
- ☎️ Hotline: 0901 555 063
- 📧 Email: accnet@lacviet.com.vn
- 🌐 Website: https://accnet.vn/
Chủ đề: