Chuẩn mực kế toán hàng tồn kho Việt Nam và Quốc tế SỐ 2

Chuẩn mực kế toán hàng tồn kho quy định các nguyên tắc/phương pháp để ghi nhận, trình bày hàng tồn kho trong báo cáo tài chính. Vậy nội dung các chuẩn mực này đề cập đến điều gì? Hãy cùng AccNet tìm hiểu ngay các chuẩn mực cơ bản đó dưới bài viết sau!

1. Chuẩn mực kế toán hàng tồn kho Việt Nam (VAS) số 02

Theo quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, các chuẩn mực hàng tồn kho được tóm tắt cụ thể như sau:

1.1. Định nghĩa hàng tồn kho và phạm vi áp dụng

Hàng tồn kho bao gồm:

Hàng mua về để bán.
Thành phẩm, sản phẩm dở dang đang sản xuất.
Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ dùng cho quá trình sản xuất, kinh doanh.
Hàng hóa đang vận chuyển, gửi đi bán.

Áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, ngoại trừ một số ngành nghề đặc thù có chuẩn mực riêng.

1.2. Nguyên tắc ghi nhận/đánh giá hàng tồn kho

Ghi nhận trong chuẩn mực kế toán hàng tồn kho khi doanh nghiệp có quyền kiểm soát, khả năng thu được lợi ích kinh tế từ hàng tồn kho.

Giá gốc (Cost): Bao gồm chi phí mua, chi phí chế biến, các chi phí liên quan khác.
Giá trị thuần có thể thực hiện được (Net Realizable Value): Giá bán ước tính trừ đi các chi phí hoàn thành và chi phí bán hàng.

1.3. Phương pháp xác định giá trị trong chuẩn mực kế toán hàng tồn kho

Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO): Hàng nhập trước được xuất trước, giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ là giá của những hàng nhập sau cùng.
Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO): Hàng nhập sau được xuất trước, giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ là giá của những hàng nhập trước đó (không áp dụng theo chuẩn mực quốc tế).
Phương pháp bình quân gia quyền: Giá trị hàng tồn kho được tính bằng cách chia tổng giá trị hàng tồn kho cho tổng số lượng hàng tồn kho.
Phương pháp giá thực tế đích danh: Ghi nhận giá trị hàng tồn kho dựa trên giá thực tế của từng mặt hàng cụ thể.

1.4. Hao mòn giảm giá trong chuẩn mực kế toán hàng tồn kho

Ghi nhận dự phòng giảm giá hàng tồn kho khi giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc.
Chi phí hao mòn, hư hỏng hàng tồn kho phải được ghi nhận vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.

2. Chuẩn mực kế toán hàng tồn kho Quốc tế (IAS) số 2

Chuẩn mực kế toán quốc tế (International Accounting Standards (IAS) được đổi tên thành chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS (International Financial Reporting Standards) vào năm 2003. Tính đến 1/1/2011, đã có 41 chuẩn mực kế toán quốc tế được IASB ban hành. Nội dung chuẩn mực được tóm tắt như sau:

2.1. Định nghĩa và phạm vi áp dụng

Định nghĩa: Tương tự VAS, bao gồm hàng mua để bán, sản phẩm dở dang, nguyên vật liệu.
Phạm vi: Áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp, ngoại trừ ngành nghề đặc thù.

2.2. Đánh giá hàng tồn kho trong chuẩn mực kế toán

Giá gốc trong chuẩn mực kế toán hàng tồn kho: Bao gồm chi phí mua, chi phí chế biến, các chi phí khác liên quan đến việc đưa hàng tồn kho đến vị trí/trạng thái hiện tại.
Giá trị thuần có thể thực hiện được: Giá bán ước tính trong điều kiện kinh doanh bình thường, trừ đi các chi phí hoàn thành/chi phí bán hàng.

2.3. Phương pháp xác định giá trị hàng tồn kho trong chuẩn mực kế toán quốc tế

Phương pháp FIFO/bình quân gia quyền được chấp nhận.
Phương pháp LIFO không được chấp nhận theo IAS 2.

Hàng tồn kho phải được trình bày trên báo cáo tài chính theo giá gốc hoặc giá trị thuần có thể thực hiện được, tùy theo giá trị nào thấp hơn. Ghi nhận dự phòng giảm giá hàng tồn kho khi giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc.

3. So sánh chuẩn mực kế toán hàng tồn kho VAS và IAS

Để thể hiện rõ ràng sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) về hàng tồn kho, dưới đây là bảng so sánh chi tiết:

Tiêu chí	VAS (Chuẩn mực kế toán Việt Nam)	IAS (Chuẩn mực kế toán quốc tế)
Định nghĩa hàng tồn kho	Hàng mua để bán, thành phẩm, sản phẩm dở dang, nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hóa đang vận chuyển.	Hàng mua để bán, sản phẩm dở dang, nguyên vật liệu.
Phạm vi áp dụng	Tất cả các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, ngoại trừ một số ngành nghề có quy định riêng.	Tất cả các doanh nghiệp, có quy định riêng cho từng ngành nghề đặc thù.
Phương pháp đánh giá trong chuẩn mực kế toán hàng tồn kho	FIFO, LIFO, bình quân gia quyền (có thể áp dụng LIFO trong một số trường hợp).	FIFO, bình quân gia quyền (không chấp nhận sử dụng LIFO).
Tác động đến doanh nghiệp	Hỗ trợ cho quản lý hiệu quả tồn kho, có tính minh bạch, chính xác trong báo cáo tài chính.	Đảm bảo tính minh bạch, nhất quán trong báo cáo tài chính.
Quản lý rủi ro	Hỗ trợ giảm thiểu rủi ro chi phí liên quan đến tồn kho.	Giúp tối ưu hóa quản lý rủi ro chi phí liên quan đến tồn kho.
Áp dụng quốc tế	Không có yêu cầu bắt buộc áp dụng các chuẩn mực quốc tế.	Yêu cầu áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế.

4. Vai trò và tính ứng dụng của các chuẩn mực

4.1. Vai trò của chuẩn mực hàng tồn kho

Quy định rõ ràng về cách ghi nhận, đánh giá, báo cáo hàng tồn kho, giúp các bên liên quan như nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan quản lý hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Cải thiện quản lý tồn kho, tối ưu hóa quá trình sản xuất, chuỗi cung ứng, dịch vụ khách hàng.

4.2. Ứng dụng thực tiễn của chuẩn mực kế toán hàng tồn kho

Giảm thiểu rủi ro liên quan đến tồn kho, nâng cao khả năng dự báo, lập kế hoạch sản xuất.
Cung cấp thông tin quan trọng cho quyết định kinh doanh của doanh nghiệp.

Hỗ trợ xây dựng chiến lược vận hành hiệu quả/phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Tránh lãng phí các nguồn lực.

Bài viết này sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về những vấn đề cơ bản liên quan đến chuẩn mực kế toán hàng tồn kho. Chuẩn mực hàng tồn kho đóng vai trò quan trọng trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp, việc tuân thủ các chuẩn mực này giúp đảm bảo tính nhất quán của thông tin giúp các nhà lãnh đạo đưa ra quyết định đúng đắn.

Tuân thủ chuẩn mực kế toán hàng tồn kho đòi hỏi độ chính xác cao, hệ thống hóa chặt chẽ. Với phần mềm AccNet Inventory, bạn không còn phải lo lắng:

Tự động áp dụng các phương pháp định giá như FIFO, LIFO, giá bình quân.
Đảm bảo số liệu tồn kho chính xác, minh bạch, phù hợp chuẩn mực kế toán.
Tạo báo cáo chi tiết, đáp ứng đầy đủ yêu cầu kiểm toán.
Tăng hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro sai sót.

Hãy nâng cấp quản lý hàng tồn kho của bạn với AccNet Inventory – công cụ đắc lực để đảm bảo chuẩn mực!

PHẦN MỀM QUẢN LÝ KHO ACCNET ERP TÍCH HỢP “TRỢ LÝ TÀI CHÍNH AI”

Không chỉ là một phần mềm nhập – xuất thông thường, AccNet ERP chính là nền tảng quản lý kho thông minh, tích hợp thiết bị, kết nối dữ liệu, cảnh báo tức thời, giúp doanh nghiệp:

Phân loại hàng hóa linh hoạt: Tạo mới danh mục theo nhu cầu; phân nhóm theo thuộc tính; thống kê doanh số, lãi gộp theo nhóm; mỗi mã hàng kèm đầy đủ thông tin tồn kho, tài khoản, giá vốn, thuế, phương pháp xuất kho.
Quản trị kho đa dạng – kết nối thiết bị: Phần mềm quản lý kho AccNet ERP hỗ trợ QR code, barcode, thiết bị kiểm kê; quản lý tồn kho theo trạng thái (tài chính, vật lý, sẵn sàng bán); cho phép xuất kho theo hạn sử dụng, chuyển đổi đơn vị tính; hỗ trợ nhiều phương pháp tính giá xuất (BQGQ, FIFO, đích danh...).
Quản lý tồn kho chính xác, đa chiều: Theo dõi theo màu sắc, kích thước, cấu hình, vị trí kho, mã lô; cho phép khai báo song song đơn vị đo lường, kiểm đếm; đối chiếu tồn kho thực tế với sổ sách.
Tối ưu hiệu suất kho: Truy xuất nhanh hạn sử dụng, nguồn gốc hàng; tìm kiếm thông minh; quản lý định mức nguyên vật liệu; cập nhật tồn kho tự động theo đơn bán; cân đối hàng tồn toàn hệ thống, lưu lịch sử điều chuyển.

TÍCH HỢP TRỢ LÝ TÀI CHÍNH KẾ TOÁN AI - RA MẮT 2025

AccNet ERP mở ra một bước tiến mới trong quản lý kho khi tích hợp trợ lý tài chính AI, giúp doanh nghiệp vận hành chủ động và ra quyết định chính xác hơn.

Phân tích tồn kho 24/7 trên cả desktop & mobile: AI liên tục cập nhật số liệu thực tế, cảnh báo khi hàng sắp thiếu hoặc tồn đọng quá lâu.
Dự báo nhu cầu và rủi ro hàng hóa: Từ dữ liệu lịch sử, hệ thống đưa ra dự báo xu hướng nhập – xuất, giúp doanh nghiệp tối ưu kế hoạch mua hàng.
Tra cứu tức thì chỉ trong vài giây: Tìm nhanh sản phẩm, số lượng tồn kho, công nợ liên quan, giá trị hàng hóa,… chỉ qua một thao tác trò chuyện với AI.
Tự động hóa nghiệp vụ kho: Từ phiếu nhập, phiếu xuất đến kiểm tra tồn, hệ thống tự động hạch toán, đối chiếu và kết nối trực tiếp với báo cáo tài chính.

DOANH NGHIỆP ĐƯỢC GÌ KHI TRIỂN KHAI ACCNET ERP?

✅ Quản lý kho chủ động – Không còn “tồn kho ảo, thất thoát khó kiểm soát”

Tự động hóa đến 80% nghiệp vụ nhập – xuất – tồn, chuẩn hóa quy trình kho vận.
AI hỗ trợ dự báo nhu cầu hàng hóa, cảnh báo tồn kho cận date hoặc ứ đọng.
Đồng bộ dữ liệu kho theo thời gian thực, kết nối trực tiếp với tài chính – kế toán.
Vận hành đa nền tảng trên desktop & mobile, tra cứu số liệu kho tức thì.

✅ Hiệu quả rõ rệt khi ứng dụng quản lý kho tích hợp AI

Giảm đến 30% chi phí lưu kho nhờ tối ưu tồn và tự động hóa quy trình.
Rút ngắn 50% thời gian kiểm kê và xử lý hàng hóa cận date.
Tăng 82% độ chính xác dữ liệu, giảm sai sót và thất thoát hàng hóa.
Cải thiện hiệu suất dòng tiền nhờ kiểm soát chặt vốn lưu động bị “giam” trong kho.

ĐĂNG KÝ NHẬN DEMO NGAY

Vui lòng điền các thông tin vào form chúng tôi sẽ liên hệ lại với bạn trong 24h làm việc.

Đăng ký Demo